واکاوی اخلاق و منش امام رضا(ع)/ ” توحید” بدون ولایت کامل نیست

یک مدرس دانشگاه و استاد اخلاق با بیان اینکه ” توحید” باید توام با ولایت باشد، افزود: ” توحید” بدون ولایت کامل نیست.

ابوالقاسم جعفری در گفت‌وگو با پایگاه خبری طلیعه امید پرس؛ در رابطه با اخلاق، منش و سیره عملی امام رضا(ع)، افزود: امام رضا (ع) به اخلاق عالی و ممتاز، آراسته بودند و بدین سبب دوستی عام و خاص را، به خود جلب کردند، انسانیت آن حضرت، یگانه و بی‌ مانند بود، در حقیقت تجلی روح نبوت و مصداق رسالتی بود که خود آن حضرت، یکی از نگهبانان، امانت ‌داران و وارثان اسرار آن به شمار می‌رفت.

وی ادامه داد: انسان کامل به هر اندازه به خدا نزدیک ‌تر باشد به همان اندازه خشوع و بندگی اش در مقابل خدا بیشتر می‌ شود، چنین کسانی هدفشان در عبادت فقط سپاس نعمت‌های خداوند و نظرشان به قرب پیشگاه الهی است.

جعفری با بیان اینکه عبادت های شبانه و تشویق مردم جزو لاینفک زندگی این امام معصوم بود که دائم شیعیان را به آن سفارش می کردند، اظهارکرد: عمل صالح باید در کنار ایمان و عبادت خداوند و حب به اهل بیت(ع) باشد و محبت اهل بیت(ع) قطعا لازمه زندگی است و بدون آن هیچ عبادتی پذیرفتی نیست.

این مدرس دانشگاه با اشاره به سیره علمی امام رضا(ع)، خاطرنشان کرد: ایشان در مدینه مجالس علمی را برگزار می کردند و در زمانی که به ایران سفر کردند نیز پاسخگوی سوالات شیعه و سایر ادیان بودند و مناظره هایی در زمینه های مختلف برگزار می کردند که نشانگر توان بالای علمی آن حضرت بود.

وی با اشاره به اینکه سفر تاریخی امام رضا (ع)، جریان ولایتعهدی ایشان و شهادت حضرت به دست مامون، از مهمترین صفحات سرنوشت ساز در دفتر تاریخ شیعه است، افزود: زمانی که امام رضا(ع) در مدینه مشغول امامت بودند، خلیفه وقت بخاطر جلب نظر شیعیان ایران و محدود کردن و کنترل فعالیت های ایشان و بخاطر ترس از قیام شیعیان، تصمیم گرفت به اجبار امام رضا(ع) را از مدینه به خراسان و تحت نظر قرار دهد و از طرفی نشان دهد که طرفدار اهل بیت پیامبر(ص) است.

جعفری بیان کرد: امام رضا(ع) چون می دانست این سفر برگشت ناپذیر است، همه اقوام و نزدیکان را جمع و روزه گرفتند و مجلس عزا برپا کردند و خواستند بفهمانند که این سفر به اجبار است و چاره ای جز قبول کردن نداشتند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: امام را از مدینه تا خراسان بیشتر از راه های بیابان ها عبور دادند که مردم متوجه نشوند تا رسیدند به نیشابور که ظاهرا چاره ای جز عبور از شهر بزرگ نیشابور نداشتند، مردم که مطلع شده بودند قلم بدست با آب طلا آماده شده بودند که اگر امام رضا(ع) در نیشابور سخنی برای مردم گفتند آن را بنویسند و مکتوب کنند.

وی خاطرنشان کرد: وقتی امام وارد نیشابور شدند استقبال عجیب و تاریخی از ایشان شد، امام سوار بر کجاوه برای مردم سخنرانی کردند که تا ابد در تاریخ ماندگار شد.

جعفری افزود: امام رضا(ع) به نقل از پیامبر(ص) فرمودند” کلمه لااله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی”، و مضمون کلام امام به نقل از پیامبر که از خدا شنیده این است که” کلمه لااله الاالله (توحید) قلعه محکم من است و هرکس در این قلعه توحید قرار گیرد از عذاب من در امان است، بشرطی که ولایت ما اهل بیت را قبول داشته باشد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه امام رضا(ع) لحظه ای دست از احیای دین برنداشت، افزود: مامون خلیفه زمان این امام معصوم قصد داشت با ولایت عهدی امام هشتم مهر تایید بر ظلم و ستم های خویش بزند در صورتی که امام با دانایی خاصی برای او پیش شرط گذاشت؛ اینکه در هیچ امر حکومتی نظر ندهد و در هیچ عزل و نصبی دخالت نکند.

این استاد اخلاق ادامه داد: در صورت عدم پذیرش ولایتعهدی از سوی امام، هر خطری از سوی مامون جامعه شیعیان را تهدید می کرد، پس تصمیم امام برای حفظ جان خویش نبود بلکه حفظ مصالح عامه مسلمانان را در نظر می گرفت.

جعفری با بیان اینکه امام رضا(ع) در کل این سفر لحظه ای از تبلیغ دین و هدایت انسان ها دست برنداشت و در زمینه مسائل اعتقادی و سیاسی به آگاه سازی مردم پرداخت، خاطرنشان کرد: نوع زندگی و مشی اجتماعی و ارتباطات امام در طول مسیر حرکت از مدینه تا مرو، نظر مردم را نسبت به علم، عمل صالح، زهد، معنویت و اخلاق آن حضرت روشن و شفاف کرد و جلوه علمی امام را در مناظرات و مباحثات بزرگ بین ادیان متجلی ساخت.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه فرمایشات این امام در تاریخ در کتاب علامه طبرسی و اخبارعیون الرضا(ع) بسیار زیاد نقل شده است، افزود: امامت جایگاه والایی دارد که بشر با عقل ناقص خویش نمی تواند آن را انتخاب کند از این رو خداوند با انتخاب رسول خدا(ع) و سلسله امامت مشروعیت جایگاه امامت و ولایت را تبیین کرده است.

وی تصریح کرد: امامان معصوم هیچ نقطه سیاهی در پرونده شان نداشتند و اینگونه شد که توانستند از سوی خداوند به جایگاه امامت و سرپرستی امت دست یابند.

جعفری با اشاره به توصیف ” ایمان” در فرمایشات امام رضا(ع) گفت: ایشان سه ویژگی شامل معرفت به قلب، اقرار به لسان و عمل به ارکان را در مورد داشتن ایمان مطرح کردند که باید این سه خصوصیات در کنار یکدیگر باشند تا ایمان انسان محکم باشد.

■ خبرنگار: مهناز روزبهانی