یادداشت / سرمایه‌گذاری در تولید؛ مستلزم حمایت، محیط سالم و دوری از سیاست‌زدگی
■ جواد شریفی
گام‌های نخستین برای توسعه اقتصادی در کشور ایران، همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی ایران برداشته شد اما شروع جنگ تحمیلی حوزه تولید کشور، دستخوش تغییراتی شد که آثار ناشی از آن تا به امروز وجود دارد.
■ جواد شریفی
گام‌های نخستین برای توسعه اقتصادی در کشور ایران، همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی ایران برداشته شد اما شروع جنگ تحمیلی حوزه تولید کشور، دستخوش تغییراتی شد که آثار ناشی از آن تا به امروز وجود دارد.
یکی از آثار مهم این تغییرات تحریم‌های نظام سلطه بر علیه کشور ایران اسلامی بود که هدف اصلی آن به زانو درآوردن اقتصاد و تولید کشور بود.
موارد ذیل حاکی از آثار شوم این تغییر می‌باشند:
■ اتخاذ سیاست‌های متناسب با دوران جنگ تحمیلی
■ شتاب زدگی و جبران خسران و عقب ماندگی بعد از دوران جنگ تحمیلی در دوران سازندگی
■ تغییر نگرش دولت اصلاحات از تفکر اقتصادی و رها شدن سیاست‌های اقتصادی دوران سازندگی به توسعه سیاسی
■ فضای پرفراز و نشیب و تشدید دو قطبی‌سازی کشور در دولت بهار(بالاخص ۴ سال دوم)
■ وادادگی و انحراف از اندیشه‌ها و مبانی انقلاب اسلامی و میل به اشرافی‌گری و عدم توجه به مستضعفان و اقشار کم درآمد و دلسپاری به برجام و فرهنگ نامتجانس لیبرالی برای اداره کشور در دولت امید!
با شروع دولت مردمی شهید رئیسی و شکل‌گیری بارقه‌های امید و مهار لجام گسیختگی در اداره کشور؛ برنامه‌های موثر و قابل توجهی صورت گرفت. هرچند فشار عملکرد دولت‌های قبل در طی دهه‌های اخیر کار را برای دولت شهید رئیسی سخت کرده بود و از طرفی وجود برخی مدیران که در دولت‌های قبل آلوده به فضای وقت شده بودند، موانعی را برای تحقق اهداف این دولت ایجاد می‌کرد، اما جدیت و تلاش‌های بی‌وقفه رئیس جمهور شهید ما و مطالبه‌گری از مدیران اجرایی کشور، سرعت مهار این مشکلات را دوچندان کرده بود که متاسفانه شهادت رئیس جمهور مردمی و دلداده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران وقفه مجدد بر این مسیر ایجاد کرد.
یکی از نکاتی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، نگاه عمیق و دوراندیش سکاندار انقلاب اسلامی ایران مقام معظم رهبری است. معظم له با تدابیر و منویات ولایی، مدبرانه، شجاعانه و مردم‌مدار خود در طول ۳۶ سال اخیر پس از رحلت بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) همواره کاستی‌ها و ضعف‌های مدیریتی در کشور را یاد آوری، گوشزد و رهنمودهای لازم در جهت برون‌رفت از مشکلات را بیان کردند که متاسفانه عملکرد برخی مدیران از روی جهل و ناکارآمدی از یک سو و انتخاب‌های ناشی از احساسات و هیجان‌های زودگذر با هدایت برخی احزاب در ایام انتخابات از سوی دیگر، موجب آسیب‌های جدی به بدنه کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شده‌اند.
با روی کار آمدن دولت وفاق ملی در طی ماه‌های اخیر قضاوت برای عملکرد این دولت زود است و می‌بایست زمان بیشتری را برای ارزیابی و عملکرد دولت چهاردهم در نظر گرفت.
آنچه که امروز ضرورت دارد شناخت فضای حاکم بر کشور است که بایستی برای دلسوزان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران قابل درک و فهم باشد و مقتضیات فضای موجود را با توان و ظرفیت‌های داخلی و خارجی متناسب و همسو ساخت.
ایمان داریم که نگاه برخی مدیران کشور چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خارجی با مبانی انقلاب اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران زاویه دارد و درخصوص برخی چهره‌های اثرگذار بر حوزه اقتصاد و تولید کشور حتی در تضاد با آرمان‌های انقلابی اسلامی ایران می‌باشد.
این نگاه خارج از هرگونه گرایش سیاسی و خطوط فکری جریان‌های غالب در کشور اعم از اصلاح‌طلب و اصول‌گرا می‌باشد.
نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و مردم خوب و پای‌کار آن از عملکرد برخی مدیران با گرایشات مختلف دچار آسیب و صدمه شده‌اند و نکته مهمتر اینکه این افراد بعضاً بعد از چند دهه حضور در نظام حکمرانی کشور همچنان در صدر مسئولیت‌های اجرایی و تصمیم‌ساز فعالیت دارند.
با این مقدمه و آسیب‌شناسی چرایی عدم توسعه اقتصادی و تولید در ایران مشخص می‌گردد. هرچند در این خصوص می‌بایست جامع‌تر و عمیق‌تر نگارش کرد اما برای اذهان بیدار اشارتی مختصر کفایت می‌کند.
اندیشیدن و پاسخ به سوالات ذیل در این پژوهش ضروری است:
■ چرا امروز نظام حکمرانی کشور با وجود رهبر فرزانه، آگاه، شجاع، ولایی، دوراندیش و متکی به سرچشمه معرفت و هدایت با این حجم از مشکلات مواجه است؟!
■ چرا تولید که می‌تواند نقش بسیار مهمی در حل مشکلات و هموارسازی مسیر توسعه کشور ایفا کند که مبنای شعارهای سال‌های متمادی از سوی مقام معظم رهبری است مورد توجه برخی مدیران کشور قرار نمی‌گیرد؟!
■ از طرفی چرا مردم عزیز ما، نخبگان و افراد تاثیرگذار، آن نگاه ژرف و مؤثری را که باید در انتخابات از خود به جای بگذارند را با مسائل احساسی، هیجانی و زودگذر در هم می‌آمیزند و گاهی در خلق مشکلات سهیم می‌شوند؟!
این سخنان شاید کام برخی را تلخ نماید اما تا کجا باید این ناکارآمدی و نابسامانی را با سکوت، خلاف‌واقع گویی، حفظ منافع شخصی و ده‌ها واژه‌ای که روح انسان‌های بصیر را می‌آزارد؛ ادامه داد که متاسفانه امروز برخی از این واژگان به شکل ارزش و حقیقت جلوه می‌کنند؟!
وقتی مدیران اجرایی کشور در سطح کلان و میانی و حتی مدیران محلی بر اساس رویه‌های غلط و نادرست انتخاب می‌شوند و هر انتخاب یک ضربه به فضای اقتصادی، فرهنگی و… کشور ایجاد می‌کند، چگونه می‌توان انتظار داشت با بحران‌های موجود در عرصه‌های مختلف مواجه نشویم؟!
وقتی مقام معظم رهبری در سخنان خود به نمایندگان مجلس شورای اسلامی توصیه اکید و مؤکد دارند که نمایندگان محترم به وظایف ذاتی و اصلی خود بپردازند و از ورود به مسائل غیر مرتبط و حواشی پرهیز کنند؛ چگونه است که برخی از نمایندگان به منویات رهبری عمل نمی‌کنند و بالعکس؛ مقابل ایشان حرکت می‌کنند و بعضاً می‌بینیم که این رفتارها در نمایندگانی مشاهده می‌شود که داعیه‌دار ولایت‌پذیری هم هستند و نکته جالب‌تر اینکه این رفتار در سوابق صلاحیتی آتی ایشان از سوی مراجع ذی‌ربط نادیده گرفته می‌شود!
وقتی نماینده‌ای در حوزه انتخابیه خود در تمامی عزل و نصب‌ها دخالت می‌کند و مدیر ناکارآمد را به جهت حفظ منافع شخصی به کار می‌گمارد و آن مدیر نالایق به دلیل جهل و ناآگاهی تصمیمات اشتباه و برهم زننده مسیر تولید را رقم می‌زند و یا بعضی از نمایندگانی که در مقابل چنین رفتارهایی منفعلانه، سکوت اختیار می‌کنند؛ ریشه این مشکلات را در کجا بایستی جستجو کرد؟!
وقتی برخی نخبگان جامعه و افراد تاثیرگذار در راستای منافع شخصی خود، از باطل حق می‌سازند و از حق باطل؛ چگونه می‌توان امید را به تولید کننده تزریق کرد؟!
امروز تولید کنندگان کشور ما، کسانی که جان، مال و آبروی خود را برای حرکت چرخ تولید این کشور هزینه می‌کنند و یقیناً باید منافعی هم حاصل کنند، با رفتار حاشیه‌سازان بی‌هویت و صرفاً دارای نفوذ، رسانه، تریبون و… آنچنان دچار مشکلات شده‌اند که دائما ناآرام و در هراس بوده و گاهی ناگزیر به خواسته این جماعت و افراد مغرض تمکین می‌کنند؟!
■ به راستی وظیفه خلق محیط آرام و سالم برای تولیدکنندگان به عهده چه کسانی است؟!
گاهی ناکارآمدی و برخوردهای سلیقه‌ای آنچنان تشدید می‌شود که مدیران تولیدی بنگاه‌های اقتصادی هم دچار اشتباه می‌شوند و نتایج حاصل از این اشتباه به رکود و توقف چرخه تولید می‌انجامد!
برخوردهای افراط و تفریطی با بنگاه‌دار اقتصادی، حاصلی جز تعطیلی واحدهای تولیدی در این کشور نداشته است و محصول شوم این بیماری، گسیل سرمایه و خلق بازارهای غیرمولد و ثروت‌های ناپاکی می‌شود که مبانی دین مبین اسلام آنها را نهی و رد ساخته است؛ اما برخی در کشور برای تطهیر آن تلاش می‌کنند!
■ امروز ضرورت آگاهی و شناخت علم تطبیق، همساز با مبانی و ساختارهای ملی و مذهبی کشور ایران اسلامی می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
با نگاهی اجمالی به ۱۰ کشور اول تولیدکننده جهان می‌توان دریافت “ضرورت خلق محیط آرام و سالم و پرهیز از سیاست زدگی برای تولید کنندگان” امری اجتناب‌ناپذیر می‌باشد.
کشور چین با اختصاص ۳۱.۶ درصد تولید جهانی رتبه اول جهان را به خود اختصاص داده است که ارزش آن برابر با ۵ تریلیون دلار می‌باشد.
بسی جای تأمل است که عنوان کنیم هنوز در کشور ما یک الگوی جامع، همساز و با قابلیت اجرا در کشور نداریم.
سیاست‌های تجاری ما گاهاً در تعارض با بخش تولید کشور می‌باشد و متاسفانه هیچگاه به این موضوع به صورت اساسی پرداخته نشده است.
اقدامات معمول، در نظام تعرفه و حقوق گمرکی و غیره بوده است که خود معضلی برای تولید به شمار می‌آید.
حادثه اخیر بندر شهید رجایی بندرعباس بسیار تلخ؛ اما می‌تواند عبرت‌آموز باشد در حالی که از عملکرد برخی مدیران آلوده به جریان‌های نفوذ و رانت‌محور کشور چنین استنباط نمی‌شود.
آنچه به عنوان نتیجه بیان می‌گردد رجوع به “بررسی علل ناکارآمدی سیاست‌های کلی اقتصادی و ضرورت بازنگری و تغییر ساختارهای اقتصادی در ایران” می‌باشد که قبلا به آن پرداخته شده است.(منتشر شده در پایگاه خبری طلیعه امید پرس به آدرس: www.talieomidpress.ir/?p=10368)
بر این باور هستیم که اقتدار جامعه اسلامی در شرایط دشوار کنونی به “جهاد تبیین”، “جهاد فکری” و مقوله مهم “جهاد اقتصادی” نیاز دارد.
“انّما المومنون الذین آمنوا بالله و رسوله ثم لم یرتابوا و جاهدوا باموالهم و انفسهم فی سبیل الله اولئک هم الصادقون” – سوره حجرات آیه ۱۵
■ سخن آخر…
ضمن درک شرایط سخت و دشوار موجود برای تولیدکنندگان عزیز کشورمان و قدردانی از مقام شامخ کارگران عزیز که نیروی محرک عرصه تولید در کشورهستند، عبارتی تقدیم می‌دارم که امید است مرهمی بر آلام و امیدی برای ادامه این مسیر مقدس باشد؛ ان‌شاءالله.
“هر روز که کار را شروع می‌کنید، بعد از نام خدا و توکل بر او؛ نام ایران را به زبان جاری کنید که این خاک شما را برای زنده بودن خود انتخاب کرده است. چرخ تولید در این کشور بچرخد، خون‌های مطهر شهدای ما جاری و هدایت‌گرند. هدایت که باشد گمراهی وجود ندارد. گمراهی که نباشد مسیر تعالی و تکامل منتهی به وصال است و آن روز دور نیست.
تولید را باید از کودکی به فرزندانمان بیاموزیم که در کنار تربیت، الگویی برای استقلال، عزت نفس و ظلم‌ستیزی باشد.
کدام واژه می‌تواند در کنار تولید قد علم کند وقتی خداوند منان در آیات مختلف قرآن خود به آن اشاره می‌کند.
آنجا که در سوره جمعه آیه ۱۰ می‌فرماید:
“فَإِذَا قُضِیَتِ الصَّلَاهُ فَانْتَشِرُوا فِی الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْکُرُوا اللَّهَ کَثِیرًا لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ”
همه نگاه‌ها به شماست؛ پاینده، استوار و نیکنام باشید.”
