گردشگری ملایر؛ برگ برنده ای که معجزه می‌کند/ فرهنگ مردمان “شهرهای جهانی” باید “جهانی و پیشرفته” باشد
امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای کلان شهرها و “شهرهای جهانی” به وجود می‌آورد.
امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای کلان شهرها و “شهرهای جهانی” به وجود می‌آورد.
به گزارش پایگاه خبری طلیعه امید پرس؛ گردشگری مجموعه و نظامی از عناصر به هم پیوسته بوده که در تمامی مراحل با هم در تعامل هستند، از جمله این عناصر، بحث زیرساخت‌هاست که از نقشی حیاتی در فرآیند گردشگری و توسعه آن برخوردارند.
تسهیلات و تجهیزات گردشگری عامل جذب گردشگر به شهر نیست اما به عنوان یکی از زیرساختهای مهم گردشگری مطرح می‌شود و نقش مهمی در افزایش ماندگاری و رضایت گردشگران دارد. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله عوامل موثر بر توسعه گردشگری بررسی شده است.
■ اهمیت بحث توسعه گردشگری و عوامل موثر بر آن
آمارها نشان از اهمیت گردشگری و بالطبع توسعه گردشگری دارد،کارشناسان می گویند گردش مالی صنعت گردشگری جهان در این سده از گردش مالی بخش صنعت فراتر خواهد برد و در چند سال آینده دست کم به چند تریلیون دلار خواهد رسید.
برای اقتصادهایی نظیر اقتصاد ایران، این رقم قابل توجه است و می‌تواند تمامی فعالیت‌های اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود برای دستیابی به چنین درآمد قابل حصولی باید برنامه‌ریزی جامعی صورت گرفته و سرمایه‌گذاری‌های مناسب در زمینه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این صنعت صورت پذیرد.
کشور ایران با داشتن جاذبه‌های گردشگری (تاریخی، مذهبی، طبیعی) به لحاظ عدم اتخاذ سیاست‌های مؤثر در این بخش، هنوز نتوانسته است به سهم مناسب خود در بازار گردشگری جهان دست یابد و این امر سبب شده است تا بسیاری از معضلات اقتصادی- اجتماعی کشور که می‌تواند با توسعه گردشگری مرتفع گردد، همچنان پابرجا بماند.
در این راستا بیشتر هدفگذاری‌ها و وضع دستورالعمل‌های اجرایی معطوف به خصوصی‌سازی واحد‌های اقامتی، تبلیغات جهانگردی، آموزش نیروی انسانی، سیاست‌های تشویقی ساخت تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی، تخفیف‌های مالیاتی و… بوده که بیشتر جذب تقاضا را مد نظر قرار داده است، در حالی که چالش‌های پیش روی این صنعت، نه تنها استحکام و تداوم بیشتر سیاست‌های جانب تقاضا را طلب می‌کند، بلکه سیاست‌گذاری ابعاد عرضه و سازماندهی ساختار فعالیت بنگاهها را می‌طلبد.
موقعیت خاص استراتژیک یک منطقه یکی از زیرمعیارهای مهم توان طبیعی در مناطق توریستی است؛ منظور از موقعیت خاص استراتژیک، مکان جغرافیایی منحصر بفرد منطقه گردشگری است که آن را از سایر مناطق متمایز می‌سازد.
قرارگیری در نزدیکی دریا، موقعیت کوهستانی، ارتفاع بسیار بالا یا پایین منطقه، نزدیکی به مناطق نفت خیز، نزدیکی به جزایر و غیره همگی عواملی هستند که به یک منطقه توریستی، موقعیت خاص استراتژیکی اعطا می‌کنند.
■ اهمیت جاذبه‌های گردشگری
جاذبه‌های گردشگری دومین معیار تعیین کننده توان طبیعی یک منطقه برای ترویج صنعت گردشگری است و آن را تنها عامل موفقیت و توسعه توریسم در یک منطقه می‌دانند. جاذبه‌های گردشگری شامل عوامل طبیعی و همچنین مصنوعات دست‌ساز انسان مانند ابنیه تاریخی، برج‌های بزرگ و غیره هستند که همواره بعنوان نخستین عامل جذب گردشگر مطرح بوده است.
■ مصنوعات بشری
علت اینکه تعداد بسیار زیادی از مردم از دهه‌ها پیش تاکنون به مصر سفر می‌کنند این نیست که این کشور آب و هوای مطلوب یا جنگل‌های اسرارآمیزی دارد، آداب و رسوم مردم مصر نیز چندان برای گردشگران اروپایی جذاب نیست؛ گردشگران فقط به یک دلیل به مصر سفر می‌کنند: آنها می‌خواهند اهرام را ببینند، برج ایفل فرانسه، دیوار چین، برج پیزا در ایتالیا، بقایای جنگ جهانی دوم در لهستان، دهکده باستانی ماچوپیچو در بولیوی، آثار به جا مانده از قبیله آزتک در مکزیک، تاسیسات استون هنج در بریتانیا، مسجد ایاصوفیه در استانبول، مجسمه هرکول در یونان همگی مثال‌هایی از ساخته‌های دست بشر بوده که امروزه بعنوان مهم ترین جاذبه‌های گردشگری مطرح هستند.
در داخل کشور ایران نیز بناها و جاذبه‌های دست ساز بشری زیادی وجود دارند که در استانهای مختلف کشور بعنوان جاذبه‌های گردشگری مطرح هستند؛ از جمله این موارد میتوان به عمارت مصدقی و موزه لطفعلیان، باغ تاریخی سیفیه، مجموعه عظیم مینی ورلد و قلعه تاریخی سلمان خان بوربور در ملایر، قلعه پرتغالی‌ها در جنوب، بازار وکیل در استان فارس، سی و سه پل در اصفهان، حمام فین کاشان، مقبره نادرشاه افشار در خراسان، ارگ بم در استان کرمان، پل ورسک در مازندران و غیره اشاره کرد.
■ امکانات اقامتی
گردشگری یک پدیده اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که متضمن خروج افراد از سرزمین مادری و مسافرت به مکان جدیدی است، صرف نظر از این که گردشگری با چه هدفی انجام می‌شود اما دو نیاز مشترک تمامی گردشگران، مکانی برای اقامت و غذایی برای خوردن است، گردشگران همیشه نیازمند جایی برای استراحت و تجدید قوا هستند که این مکانهای اقامتی ممکن است در طول مسیر و یا در محل مقصد مورد استفاده قرار گیرد.
■ امکانات زیربنایی
گردشگری نوعی محصول پیچیده مصرفی است که از فرایندی ناشی می‌شود که در آن، گردشگر از خدمات مختلفی (قیمتهای نسبی، حمل و نقل، امکانات اقامتی، خدمات تفریحی) حین بازدید از مقصد استفاده می‌کند. عوامل سیاسی و اجتماعی و ویژگی‌های ساختاری دیگری هستند که بر تجربه گردشگری تاثیر گذاشته و ماهیت محصول مقصد گردشگری را تعیین می‌کنند.
زیرساختهای مختلف میزبان در نوعی تعامل با هم هستند که نهایتاً تجربه گردشگری را تعیین کرده و امکانات زیربنایی نقش مهمی در توسعه این صنعت در مناطق توریستی ایفا می‌کنند، یکی از مهم ترین زیرساختهای گردشگری، هتل‌ها و مراکز اقامتی به عنوان پیش نیاز توسعه صنعت گردشگری می‌باشند.
تسهیلات حمل و نقل یکی دیگر از زیرساختهای گردشگری هستند که نقشی اساسی در توسعه صنعت توریسم ایفا می‌کنند، از آنجا که در جریان فرایند گردشگری، فرد از یک نقطه به نقطه دیگری نقل مکان می‌کند بنابراین ضروری است که وسایل حمل و نقل مناسبی برای وی فراهم شود، وجود وسایل نقلیه مناسب، تمایل گردشگران برای سفر به منطقه مورد را بیشتر می‌کند.
در مجموع میتوان اینگونه بیان کرد که وجود زیرساختهای مناسب در هر مکان از قبیل راه، بهداشت، مخابرات، آب، برق، تلفن، و بخصوص امنیت در جلب رضایت گردشگران اهمیت بسیار بالایی دارد.
مشارکت مردم بومی منطقه، در توسعه گردشگری یکی از معیارهای اصلی توان اجتماعی بوده و بدیهی است که اگر بومیان منطقه دیدگاه درستی از صنعت توریسم نداشته باشند، خدمات مناسبی نیز به گردشگران ارائه نخواهند کرد و یا حتی در برخی موارد ممکن است گردشگران را بعنوان افراد مهاجم و غاصب در نظر بگیرند، در این شرایط توسعه صنعت توریسم در منطقه با چالش‌های جدی روبرو شده و با فرار گردشگر مواجه خواهیم شد.
■ رونق گردشگری در ملایر
در این میان ” شهر جهانی ملایر” با داشتن مناطق بکر و دیدنی، جاذبه های فراوان گردشگری، آثار باستانی منحصر‌بفرد که ثبت ملی شده، صنایع دستی و داشتن دو برند انگور و مبلمان منبت چند سالی است که توانسته در سطح کشور حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد.
طی سال‌های اخیر بحث گردشگری و صنایع دستی ملایر و البته زحمات ویژه شهرداری و شورای شهر در بحث فراهمسازی زیرساختهای گردشگری و ایجاد مناطق تفریحی – توریستی نقش موثری در توسعه صنعت توریسم در این شهرستان ایفا کرده است.
مجموعه بی‌نظیر مینی ورلد یا جهان کوچک که در منطقه خاورمیانه برای نخستین بار ایجاد شده است، تحسین همگان را برانگیخته و امروز این منطقه مهم تفریحی – توریستی می‌رود تا سرآغاز تحولی بزرگ در حوزه اقتصادی جذب گردشگر و ارتقای سطح فرهنگ و مسائل اجتماعی در این منطقه باشد.
پارک مینی ورلد در ملایر، نخستین پارک مینیاتوری خاورمیانه و یکی از جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد ایران بوده که در بخش شمالی این شهر قرار گرفته است. این پارک مینیاتوری با مساحتی بیش از ۴۸ هکتار، نه تنها نخستین پارک موضوعی ملایر، بلکه نخستین مجموعه گردشگری مینی در خاورمیانه و چهارمین در جهان محسوب می‌شود و بازدید از این پارک، فرصتی بی‌نظیر برای دیدن ۱۳۸ اثر تاریخی، ملی و جهانی در مقیاس کوچک است.
بارها شاهد بازدید مقامات ارشد کشوری از این پروژه مهم گردشگری در ملایر بودیم که همگی بر این امر اذعان داشتند که این پروژه نقش موثری در رونق صنعت گردشگری این منطقه ایفا می‌کند.
از سوی دیگر ساخت رستوران‌های مدرن و سنتی به همت شهرداری در بام ملایر، احداث متل‌ها جهت اسکان مسافران، در دست اقدام بودن پروژه‌های مهمی چون بازار مبلمان منبت، نمایشگاه‌های مهم جهت عرضه صنایع دستی و برگزاری چندین نوبت جشنواره ملی مبلمان منبت همگی سبب شده است که امروز ملایر به ” مقصد گردشگری” در غرب کشور تبدیل شود.
آنچه در این میان نکته بسیار قابل توجهی مهجور مانده و آن اینکه در یک شهر در قامت جهانی، مردمانش باید از فرهنگ پیشرفته برای جذب گردشگر و ماندگار کردن توریست‌ها در این شهر برخوردار باشند.
ورود گردشگر شاید کار آسانی باشد، اما نگه داشتن گردشگر و ایجاد رضایت در ذهن توریست‌ها نکته مهمی است که می‌تواند شاه کلید حوزه گردشگری به شمار برود، اگر مردمان ما با گردشگران برخورد خوب و مناسبی نداشته باشند و گردشگر و مسافر پس از خروج از ملایر خاطره تلخی با خود به همراه ببرد، قطعاً این سفر به جای تاثیرات مثبت، تاثیرات منفی برای ملایر خواهد داشت.
لذا انتظار می‌رود همه اصناف و مردمان در شهرها و روستاها به نکته مهم ” داشتن فرهنگ پیشرفته در جذب و نگهداری گردشگر” توجه ویژه‌ای داشته باشند تا مسافران پس از خروج از ملایر تا مدت‌ها خاطره خوش سفر خود به این منطقه را در ذهن بپرورانند و حتی خودشان برای حضور در ملایر ” تبلیغ” کنند، در اینجا شاید لزوم برگزاری سمینارهای راهبردی با حضور کارشناسان و اساتید دانشگاه توسط متولیان امر امری ضروری به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر وجود فرصت‌های شغلی مرتبط با گردشگری بدون شک یکی از ارکان توسعه توریسم در مناطق توریستی به شمار می رود، از جمله مشاغل مرتبط با گردشگری میتوان ساخت و ساز هتل‌ها، پانسیون‌ها و مراکز اقامتی، دفاتر و آژانس‌های تفریحی و گردشگری و فروشگاه‌های عرضه کننده محصولات بومی اشاره کرد.
در این شرایط نه تنها افراد بومی هیچ تناقضی در منافع خود با صنعت گردشگری نمی بینند، بلکه گردشگری را فرصتی برای رشد اقتصادی منطقه خود قلمداد می‌کنند، تدوین استانداردهای گردشگری توسط دستگاه‌های مربوطه، عدم موازی‌کاری در تشکیلات گردشگری، وجود نظام بیمه‌ای مناسب برای گردشگران، استفاده از چهره‌های بنام فرهنگی برای جذب گردشگر و فراهم سازی زیرساخت های اقامتی مطلوب مثل مسافرخانه‌های سنتی، مدرن و پیشرفته وهتل های چند ستاره و … از دیگر عواملی هستند که توان اجتماعی یک منطقه در جذب گردشگر را تعیین می‌کنند.
به امید روزی که همه ابعاد ملایر در ” قامت جهانی” در منطقه خاورمیانه بدرخشد.
■ یاداشت از: مهناز روزبهانی- روزنامه‌نگار
// انتهای پیام //
