فتح خرمشهر؛ نماد ایستادگی یک ملت

حماسه خرمشهر انعکاس غیرت، ایستادگی و مظلومیت ملتی آزاده است که در تاریخ این مرز و بوم ماندگار شد تا من و شما امروز راحت نفس بکشیم و به ایرانی بودن خود ببالیم.

به گزارش پایگاه خبری طلیعه امید پرس؛ سوم خرداد ۱۳۶۱ روزی است که مردم دلیر و رزمندگان جان برکف ایران خرمشهر را از چنگال دشمن نجات دادند؛ در سوم خرداد سال ۱۳۶۱ ، خرمشهر دوباره به آغوش میهن بازگشت،خون شهدا، خاک این سرزمین را آبیاری کرد و نهال آزادی را کاشت،ایران در مقابل تجاوز، ایستادگی کرد و با اتکاء به خدا، پیروز شد، دستان این ملت، پر از شجاعت و ایثار بود و به یاری هم، این پیروزی را رقم زد.

امام خمینی(ره) فتح خرمشهر را از امور مافوق طبیعت و از عنایات خداوند دانستند و فرمودند: “خرمشهر را خدا آزاد کرد”، آیت الله خامنه‌ای“مدظله العالی”  نیز حماسه آزادی خرمشهر را حادثه‌ای بی‌نظیر در تاریخ جهان قلمداد کرده و آن را پرچم سرافرازی و پایداری ملت ایران معرفی کرده است.

کتاب‌ها و آثار هنری متعددی در موضوع اشغال و آزادسازی خرمشهر تولید شده که برخی از آنها عبارتند از: کتاب دا، کتاب آزادی خرمشهر، فیلم روز سوم، سریال خاک سرخ و…

■ فتح خرمشهر در کدام عملیات رقم خورد؟

تصرف و اشغال خرمشهر به‌دست نیروهای بعثی ۵۷۸ روز به طول انجامید، پس از ناکامی نیروهای ایرانی از آزادسازی مناطق اشغالی، سلسله عملیات‌هایی در سطحی وسیع‌تر طراحی و به اجرا درآمد. این عملیات‌ها به ترتیب عبارتند از: عملیات ثامن الائمه، عملیات طریق القدس، عملیات فتح المبین و در نهایت عملیات بیت المقدس که طی ۴ مرحله انجام شد.

اگرچه خرمشهر در چهارم آبان ۵۹ سقوط کرد و دشمن حتی به منازل خرمشهر رحم نکرد اما مقاومت مردم و رزمندگان تا ۲۰ ماه بعد ادامه یافت. پس از بررسی های بسیار و انجام چند عملیات مقدماتی، در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱عملیات «بیت المقدس» در منطقه غرب رود کارون و جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر با رمز «یا علی بن ابی طالب(ع)» آغاز شد اما حساسیت و اهمیت اهداف موجب شد که عملیات به مدت ۲۵ روز به درازا کشید و در نهایت رزمندگان اسلام، در اوج اقتدار، خرمشهر را آزاد کردند.

■فرماندهی ” علی صیاد شیرازی” در عملیات بیت المقدس

نیروهای ایرانی با توان ۱۳۰ هزار سرباز به فرماندهی علی صیاد شیرازی، با هدف آزادسازی خرمشهر عملیات بیت المقدس را آغاز و در ابتدا نیروهای عراقی از خرمشهر عقب نشینی کردند اما ارتش عراق برای پس زدن نیروهای مسلح ایران،پاتک بزرگی را آغاز نمود و نیروهای ایرانی در مقابل پاتک گسترده ارتش عراق، مقاومت کردند و در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۶۱ نیروهای ایرانی، به طور کامل بر شهر خرمشهر مسلط شدند. انجام عملیات بیت المقدس در ۴ مرحله برنامه ریزی شده بود، که هر مرحله یک عملیات بزرگ به حساب می آید.

مهمترین اهداف عملیات بیت المقدس، انهدام حداقل دو لشکر از نیروی های ارتش عراق، بازپس گیری شهرهای خرّمشهر، هویزه و پادگان حمید، خارج نمودن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه عراق، تأمین مرز، تهدید بصره، تداوم رزم علیه ارتش عراق و کاهش توان رزمی عراق بود.

■ نقش بارز ” شهید محمد جهان آرا”  در آزادسازی خرمشهر

برای آزادسازی خرمشهر جوانان و فرماندهان زیادی شهید شدند که یکی از آنان محمد جان آرا فرمانده سپاه خرمشهر بود که جایگاه ویژه ای در سازماندهی نیروها و انجام عملیات های مختلف داشت. او از همان آغاز جنگ خود را برتر از مردم ندانست و ابتدا نیروها را به میدان نفرستاد بلکه دوشادوش مردم از شهر دفاع کرد. بعد از سقوط خرمشهر و عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا محمد جهان آرا و تعداد دیگری از فرماندهان به دل دشمن یورش بردند و سبب شکستن محاصره آبادان در مهر ۱۳۶۰ شدند.

به دنبال این پیروزی در روز هفتم مهر محمد جهان آرا و تعداد دیگری از فرماندهان راهی تهران شدند تا گزارش عملکرد شجاعانه نیروها را به رهبر انقلاب بدهند اما در میانه راه هواپیمای حامل آنها دچار نقص فنی شد و سقوط کرد و جهان آرا و دیگر مسافران هواپیما به شهادت رسیدند.

■ فتح خرمشهر چند شهید بر جای گذاشت؟

ایران در جریان عملیات آزادسازی خرمشهر ۶۰۰۰ شهید (۴۴۶۰ شهید سپاه و ۱۰۸۶ شهید ارتش) و ۲۴ هزار مجروح داد اما اثبات کرد که از قدرتی بزرگ تر از معادلات نظامی و پشتوانه ای به مراتب عظیم تر از مولفه های قدرت استراتژیک در حوزه دفاعی برخوردار است.

در این عملیات ۱۹هزار نفر از نیروهای عراق اسیر و ۱۶هزار نفر دیگر کشته یا زخمی شدند، همچنین ۵۵دستگاه تانک و نفربر، ۵۰ دستگاه خودرو، ده ها قبضه توپ،  ۵۳ فروند هواپیما و سه فروند هلی کوپتر دشمن منهدم شد.

■ پیامدهای فتح خرمشهر و بهم ریختگی شدید روحی صدام

فتح خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد به گونه ای که نظامیان عراق تا مدت زیادی نتوانستند از لاک دفاعی خود خارج شوند. عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر سبب بازگشت روحیه و اعتماد به نفس نیروهای مسلح ایران شد.این فتح بزرگ، دفاع مقدس را وارد مرحله نوینی کرد و ایران در موضع قدرت قرار گرفت و دشمنان آمریکا و سایر قدرت ها را سخت به وحشت انداخت چرا که در بردارنده یک پیام بزرگ و دارای ارزش بود و آن پیام “ایثار و مقاومت آن هم با دست خالی” است.

عراقی ها با گرفتن خرمشهر روی دیوارها جمله معروف «جئنا لنبقی» یعنی «آمده ایم تا بمانیم» را نوشته بودند و صدام در سخنانش خرمشهر را مروارید شط العرب می نامید.

وقتی خرمشهر آزاد شد بنا به گفته حسین کامل داماد صدام: ” فشار روحی روی صدام زیاد بود و در ۲۴ ساعت اول یک پزشک همواره بالای سر صدام بود، رئیس سابق ستاد ارتش عراق فاش کرد که صدام حسین بعد از فتح خرمشهر در جنگ با ایران، یکی فرماندهان لشگر سوم را به علت بحث و جدل با او، اعدام کرد.”

■ اقامه نماز پیروزی به مناسبت فتح خرمشهر

در نخستین اقدام رزمندگان ایرانی پس از آزادسازی خرمشهر در مسجد جامع خرمشهر نماز اقامه کردند و همه ملت مسلمان ایران غرق شادی و سرور شدند و با حضور در مساجد نماز شکر به جای آورده و ندای الله اکبر سردادند.

جنگ عراق با ایران طولانی ترین جنگ متعارف در قرن بیستم میلادی و دومین جنگ طولانی قرن گذشته پس از جنگ ویتنام بود که هشت سال به طول انجامید و پس از تحمیل هزینه های سنگین به دو کشور، بدون دستاوردی برای صدام به پایان رسید.

مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای در آن زمان در این‌باره فرموده اند: با فتح خرمشهر، تاریخ ورق خورد و دنیا تغییر حالت و ارکان تفکر استعماری قدرت های جهانی که تا آن روز نیروی عظیم انقلاب و حرکت عمیق اسلامی مردم ما را باور نداشتند، متزلزل شد.

باید اذعان داشت ” فتح خرمشهر” فتح خاک نبود، بلکه فتح ارزش‌های انسانی بود، فتح خرمشهر با تقوای شیرمردان و شیرزنان ایرانی حاصل شد، حماسه مقاومت و آزادی خرمشهر، حادثه ای بی نظیر در تاریخ جهان به شمار می‌رود و روز آزادی خرمشهر یک یادبود و افتخار ملی و میهنی برای ماست.

■یادداشت از مهناز روزبهانی- خبرنگار